– Nieprzypadkowo wystawa otwierana jest 21 listopada 2023 roku, bowiem właśnie dzisiaj około południa minęła dokładna rocznica stracenia w Siedlcach Naczelnika Cywilnego Województwa Podlaskiego Władysława Rawicza (...). Był to jeden z najwyższych urzędników powstania styczniowego w Polsce, ziemianin z Grochowa pod Węgrowem, bardzo zamożny, świetnie wykształcony za granicą, młody 31-letni człowiek, który sam nie walczył zbrojnie, ale zorganizował pocztę, wywiad i zaopatrzenie dla powstańców. Dlatego był tak groźny dla Rosjan i po schwytaniu i torturach, mimo że był szlachcicem, został powieszony w Siedlcach. Mieszkańców i młodzież gimnazjalną ściągnięto tam wtedy, by to oglądała. Miało to rzucić postrach na powstańców w całym Królestwie Polskim – i tak się stało... – informuje dr Grzegorz Welik, dyrektor Archiwum Państwowego w Siedlcach.
W otwarciu nowej wystawy uczestniczyła młodzież z IV Liceum Ogólnokształcącego im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego w Siedlcach. Uczennice szkoły zaprezentowały część artystyczną wernisażu – utwory muzyczne i literackie, m.in. wiersz Teofila Lenartowicza „Rawicz” oraz fragmenty przemówienia prof. Antoniego Ponikowskiego wygłoszonego w maju 1925 roku podczas odsłonięcia pomnika Władysława Rawicza i innych powstańców styczniowych straconych w Siedlcach. Można je usłyszeć w załączonym nad tekstem podcaście.
– Na wystawie mamy też planszę pokazującą pamięć o powstaniu w naszym mieście, czyli nie tylko w regionie siedleckim, ale i w samych Siedlcach. Są tam m.in. informacje o powstaniu pomnika przy ul. Generała Orlicz-Dreszera czy dokumenty pokazujące samo życie, szczególnie w noc powstańczą z 22 na 23 stycznia 1863 roku, a także dokumenty ukazujące konsekwencje tych czynów, czyli akty zgonów powstańców, którzy brali udział w tych walkach – podkreśla Marcin Krasuski, starszy archiwista do spraw popularyzacji zasobów w Archiwum Państwowym w Siedlcach i główny autor wystawy.
Ekspozycję pt. „Społeczeństwo regionu siedleckiego wobec powstania styczniowego” będzie można oglądać w siedzibie Archiwum Państwowego w Siedlcach aż do wiosny 2024 roku.
